اشتراک گذاری

قوانین سازمان مهاجرت

تصویب قانون سازمان ملی مهاجرت در مجلس شورای اسلامی

بالاخره پس از کش‌وقوس‌های فراوان، قانون تشکیل سازمان ملی مهاجرت در جلسه‌ی روز ۱۸ آبان سال ۱۴۰۱ مجلس شورای اسلامی مطرح شد. کلیات این قانون در جلسه روز یکشنبه ۲۲ آبان ۱۴۰۱ به تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی رسید.

متنی که به مجلس رسیده است با متنی که در سایت مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی بارگزاری شده بود تفاوت‌های بسیاری دارد. لغو قانون تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیرایرانی(ماده۴۱)، تأکید مجدد بر سیاست بازگشت (ماده ۱۷) و مجرم‌انگاری ایرانیانی که برای اتباع خارجی خانه و ماشین و اموال منقول و غیرمنقول می‌خرند و مجر‌م‌انگاری پرشمار مهاجران در وضعیت‌های مختلف از مواد قانون مطرح‌شده در مجلس شورای اسلامی است.

.

: در این قانون، تعریف اصطلاحات و واژه‌های به کار رفته به شرح زیر است

ماده ۱: افرادی هستند که تابعیت جمهوری اسلامی ایران را ندارند و تابعیت خارجی آن‌ها مورد قبول جمهوری اسلامی ایران است.

ماده۲: گذرنامه سندی است که از طرف مأموران صلاحیت‌دار برای مسافرت اتباع خود به خارج و یا اقامت ‌در خارج و یا مسافرت از خارج به آنها داده می‌شود.

 ماده ۳:روادید، اجازه مخصوص و محدود که اتباع خارجی برای ورود، عبور یا خروج از جمهوری اسلامی ایران از مأموران ایرانی خارج از کشور یا مستقر در مرزها دریافت می‌کنند. این اجازه بر روی گذرنامه یا اوراق هویت صادر می‌گردد.

ماده۴: دارنده روادید، تبعه خارجی که در چهارچوب قوانین و مقررات داخلی و بین‌المللی و با دریافت روادید معتبر و از مبادی مجاز وارد کشور شده یا خارج می‌شود.

ماده ۵: مهاجر،تبعه خارجی دارنده روادید که درخواست اقامتش در کشور ایران، در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط، مورد پذیرش جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است.

ماده ۶: پناهجو، تبعه خارجی که به علل سیاسی، مذهبی، نژادی یا عضویت در گروه‌های خاص اجتماعی، از ترس جان و آزار خود و افراد خانواد‌ه‌اش که تحت تکفل او هستند، از جمهوری اسلامی ایران درخواست پناهندگی دارد و هنوز درخواستش مورد رسیدگی قرار نگرفته است.

 ماده ۷: پناهنده، پناهجویی که درخواستش مورد پذیرش جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است.

ماده۸: آواره، تبعه خارجی که به دلیل وقوع جنگ داخلی یا بین‌المللی، بدون تشریفات قانونی، کشور متبوع خود را ترک کرده یا وادار به ترک آن شده و به قلمرو جمهوری اسلامی ایران وارد شده، ولی نمی‌تواند برابر کنوانسیون (۱۹۵۱) و پروتکل (۱۹۶۷) ژنو و ملحقات آن، بیم موجه از اذیت و آزار را به اثبات برساند.

ماده ۹: مهاجر غیرقانونی ،تبعه خارجی که به صورت غیر‌قانونی یا بدون داشتن روادید معتبر وارد کشور ایران شده، یا با وجود ورود قانونی یا پناهجویی، کشور ایران را در مهلت مقرر ترک نکرده است.

ماده ۱۰: فرد بی‌تابعیت، شخصی که دارای تابعیت هیچ کشوری نیست.

 ماده ۱۱: اردوگاه مراقبتی، محلی برای نگهداری موقت تا زمان رسیدگی به درخواست پناهجویان، آوارگان و مهاجران غیرقانونی تا زمان تعیین تکلیف یا ترک کشورجمهوری اسلامی ایران.

ماده ۱۲: مهمانشهر، شهرک مسکونی برای اسکان موقت پناهندگان است تحت نظارت و مدیریت سازمان فعالیت می‌کند.

ماده۱۳: کودک بدون سرپرست،کودک تبعه خارجی که کمتر از هجده سال‌سن دارد و بدون بزرگ‌سال یا سرپرست وارد ایران می‌شود.

ماده ۱۴: اقامت، اجازه مخصوص و محدودی که مأموران صلاحیت‌دار دولتی بر اساس قوانین و مقررات به اتباع خارجی اعطا می‌کند.

ماده ۱۵: کارت اقامت، سند هویتی (به صورت موقت یا مدت دار) برای اتباع خارجی مقیم جمهوری اسلامی ایران می‌باشد.

ماده ۱۶:شماره شناسایی اتباع خارجی، شماره‌ای منحصر بفرد است که تمامی درخواست‌ها و خدمات برای اتباع خارجی منوط به دریافت این شماره است.

 ماده ۱۷:  کمسیون ساماندهی اتباع خارجی،کمیسیون ساماندهی اتباع خارجی که در این قانون به اختصار کمیسیون ساماندهی نامیده می شود، با ریاست رئیس سازمان و با عضویت نمایندگان وزارت اطلاعات، فرماندهی کل انتظامی، فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و وزارت امور خارجه در راستای وظایف محوله در این قانون، ‌در سازمان ایجاد می‌شود.

سازمان ملی مهاجرت

 سازمان ملی مهاجرت که در این قانون به اختصار سازمان نامیده می‌شود، دارای شخصیت حقوقی مستقل و به عنوان موسسه دولتی ذیل وزارت کشور است که رئیس آن معاون وزیر کشور بوده و با حکم وی منصوب می شود. این سازمان برای اجرای مصوبات شورای هماهنگی به منظور ایجاد مدیریت یکپارچه در سطح ملی برای انجام وظایف و ماموریت های موضوع ماده (۵) این قانون و نظارت در امور اتباع خارجی تشکیل می‌‌شود.

تبصره ۱-در راستای ماده ۲۸ قانون برنامه ششم توسعه، دستگاه‌های مرتبط با امور اتباع خارجی مقیم ایران و مهاجرت به کشور به استثنای بخش‌های مربوطه دستگاه‌های دفاعی، امنیتی، انتظامی در سازمان ملی مهاجرت ادغام می‌شوند. ‌‌‌‌‌‌‌

تبصره ۲ -کلیه دستگاه های اجرایی موضوع ماده۲۹ قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران موظف‌اند در چارچوب قوانین و مقررات موضوعه با سازمان همکاری نمایند.

‌تبصره ۳ -کنسولگری‌های جمهوری اسلامی ایران در سایر کشورها با هماهنگی سازمان و در راستای مصوبات شورای هماهنگی، خدماتی از قبیل ثبت وقایع چهارگانه را ارائه می‌نمایند. ‌‌‌‌‌‌‌

‌تبصره ۴- دفاتر خدمات اقامت و اشتغال اتباع خارجی که به موجب قانون تشکیل شده اند، بر اساس مصوبات شورای عالی امنیت ملی به منظور برون سپاری بخشی از وظایف تصدی گری امور اتباع خارجی با مجوز و نظارت سازمان ملی مهاجرت عمل خواهند کرد. ایجاد دفاتر جدید، تمدید فعالیت دفاتر، لغو مجوز دفاتر و هرگونه افزایش یا کاهش دفاتر حسب مورد از وظایف سازمان ملی مهاجرت خواهد بود. ‌‌‌‌‌‌‌

ماده ۵- به منظور اجرا و پیگیری مصوبات شورای هماهنگی، سازمان ملی مهاجرت در چهارچوب قوانین و مقررات و وظایف ذاتی دستگاه‌های اجرایی با وظایف و مأموریت‌های زیر تشکیل می‌شود:

۱-اجرای کلیه امور مربوط به سیاست‌ها و مصوبات مرتبط از قبیل اقامت، اشتغال، آموزش، بهداشت و درمان، امور اجتماعی و فرهنگی، استملاک و اسکان کلیه اتباع خارجی با هماهنگی نهادهای مرتبط

۲-اجرای سیاست‌ها و مصوبات مربوط به نظارت و ساماندهی حضور غیرقانونی اتباع در داخل کشور و اخراج اتباع غیرمجاز ‌‌‌‌‌‌‌

۳-برنامه‌ریزی، هدایت و نظارت بر امور آموزشی، اجتماعی، فرهنگی، هنری، ورزشی، مذهبی، زیارتی و گردشگری اتباع خارجی

۴-اجرای سیاست‌ها و مصوبات مربوط به مدیریت و نظارت بر بازار اشتغال اتباع خارجی با هماهنگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در راستای صیانت از حقوق اتباع ایرانی جویای کار و تامین نیروی کار مورد نیاز بنگاه‌های تولیدی و خدماتی در رده‌های مختلف شغلی

۵-‌برنامه‌ریزی جهت احداث،نگهداری، مدیریت و نظارت اردوگاه‌های مراقبتی، مهمانشهرها،‌ ساختمان‌های اداری، مراکز ارائه خدمات و سایر امکانات ‌‌‌‌‌‌‌

۶-‌اجرای سیاست‌ها، قوانین و مصوبات مربوط به تحصیل و ترک تابعیت با هماهنگی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران

۷-صدور کلیه مدارک اقامت، اشتغال، تابعیت و خروج از کشور با هماهنگی دستگاه‌های مرتبط تعیین شده بر اساس مفاد این قانون.

۸-‌شناسایی، آمارگیری و کسب اطلاعات مستند از وضعیت اتباع خارجی حاضر در کشور از حیث تعداد، سن، جنس، تحصیلات، پراکندگی، نوع اقامت،‌ وضعیت اشتغال و تمامی موارد مرتبط و مؤثر در ساماندهی آنها از طریق ایجاد سامانه جامع مهاجرت و به‌روزرسانی مستمر اطلاعات به عنوان پایگاه اطلاعاتی مرجع اتباع خارجی

‌تبصره ۱- سازمان موظف است ظرف مدت شش ماه پس از ابلاغ این قانون با همکاری وزارت اطلاعات، فرماندهی اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، فرماندهی کل انتظامی جمهوری اسلامی ایران و سایر دستگاه های اجرایی نسبت به ایجاد پایگاه اطلاعاتی مرجع اتباع خارجی اقدام نماید. ‌‌‌‌‌‌‌

‌تبصره ۲- سازمان موظف است، پس از تشکیل پایگاه اطلاعاتی مرجع اتباع خارجی با هماهنگی کمیسیون ساماندهی، بارعایت سطح دسترسی نسبت به ارائه اطلاعات عمومی به نهادهای اطلاعاتی و امنیتی و نهادهای خدماتی از جمله سازمان ثبت اسناد و املاک، وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، وزارت آموزش‌وپرورش، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت امور اقتصاد و دارایی و سایر نهادهای عمومی و خصوصی و تعاونی که به اتباع خارجی خدمات ارائه می‌دهند، اقدام نماید. ‌‌‌‌‌‌‌

۹-برنامه‌ریزی در راستای بهره‌مندی کشور از خدمات و مهارت‌های تخصصی و استفاده از ظرفیت‌های (علمی، اقتصادی، فرهنگی و…) اتباع خارجی.

۱۰-مدیریت فرایند پذیرش، زیست‌سنجی (ثبت آثار بیومتریک) و نگهداری (کوتاه‌مدت و بلندمدت) اتباع خارجی غیرمجاز در اردوگاه های مراقبتی و ترخیص یا اعزام آنها جهت طرد از کشور ‌‌‌‌‌‌‌

۱۱-اجرای سیاست‌ها، برنامه‌ها و مصوبات شورای هماهنگی در خصوص هماهنگی سازمان‌ها و نهادهای ملی و بین‌المللی و همچنین سازمان‌های مردم نهاد داخلی و خارجی در حوزه اتباع خارجی.

‌تبصره- سازمان می‌تواند در راستای شرح وظائف و مأموریت‌های محوله با رعایت قوانین و مقررات مربوطه نسبت به برگزاری نشست‌های دو یا چندجانبه با مقامات ذی‌ربط سایر کشورها، سازمان‌های بین‌المللی دولتی، آژانس های سازمان ملل متحد، سازمان‌های بین‌المللی غیردولتی و سازمان های مردم نهاد داخلی اقدام و قراردادهای لازم را منعقد و امضاء نماید. در امور مذاکره و انعقاد قرارداد با کشورها و سازمان‌های بین‌المللی در چارچوب قوانین و مقررات و اصول ۱۲۵ و ۷۷ قانون اساسی با وزارتخانه‌های امور خارجه و دستگاههای امنیتی و اطلاعاتی هماهنگی لازم انجام شود.

۱۲-جذب، نگهداری و توزیع کمک‌های اهدایی برای اتباع خارجی از سوی سازمان‌های بین‌المللی، سازمان‌های غیردولتی و کشورهای خارجی بارعایت اصل ۸۰ قانون اساسی.

۱۳-هماهنگی به منظور ترخیص اقلام و کالاهای اهدایی از سوی سازمانهای بین‌المللی، کشورهای خارجی و سازمان های غیردولتی با استفاده از معافیت های قانونی

۱۴-بررسی قوانین و مقررات مربوط به آوارگان، پناهندگان، مهاجرین و سایر اتباع خارجی قانونی و غیر قانونی در داخل کشور و تهیه پیشنهادات لازم جهت ارائه به شورای هماهنگی و هیات وزیران

۱۵-برنامه‌ریزی و ایجاد هماهنگی برای مدیریت اطلاع‌رسانی در حوزه اتباع خارجی در رسانه‌ها، مطبوعات و فضای مجازی ‌‌‌‌‌‌‌

۱۶-رصد اخبار، گزارش‌ها و تحولات مربوط به اتباع خارجی و ارائه تحلیل‌های لازم به مراجع ذی‌ربط

۱۷-انجام مطالعات و پژوهش‌های میدانی و کاربردی در حوزه اتباع خارجی با همکاری مراکز علمی و نهادهای غیردولتی و تدوین بسته‌های سیاستی برای ارائه و تصویب به شورای عالی.

۱۸-‌تدوین آئین‌نامه‌های اجرایی مورد نیاز بر اساس زمانهای تعیین شده در این قانون و ارائه به هیأت وزیران برای تصویب ‌‌‌‌‌‌‌

‌ماده ۶: سازمان مکلف است شش ماه پس از تصویب این قانون با همکاری سازمان ثبت احوال کشور نسبت به صدور کارت شناسایی دارای شناسه ده رقمی برای اتباع خارجی اقدام نماید. کارت شناسایی مهاجرین مشمول این قانون، تنها مدرک مثبته جهت انجام کلیه امورات از قبیل بانکی، قضایی، انتظامی، اداری و مالی در جمهوری اسلامی ایران است. شماره سیمکارت اعلامی در زمان اخذ کارت اقامت مبنای کلیه امورات الکترونیک و ابلاغ ملی از قبیل قضایی، اداری، مالی و انتظامی می باشد.

  منبع ۱

امتیاز شما به این مطلب

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *