بسیاری از افراد با شنیدن نام کودکانکار، آنها را افرادی بیسواد، ژولیده و سرکش دانسته که در خیابان و سر چهارراهها مشغول کار هستند و خانه و خانواده مشخص ندارند، اما حقیقت اینطور نیست. طبق دادههای آماری، حدود ۷۵ درصد از بچههای کار دارای خانواده هستند و در سرپناهی مشخص با پدر و مادر یا سرپرست قانونی خود زندگی میکنند. از هر ۱۰ کودک در سراسر جهان، ۱ کودک در حال کار کودک است و اغلب برای حمایت از خود و خانواده اش سلامت، ایمنی، آموزش یا رومد رشد طبیعی خود را در معرض خطر قرار می دهد.(۱)
کودکانکار به دو علت کلی کار میکنند؛ علت اول فقر و نداشتن سرپرست با درآمد مکفی و علت دوم سوءاستفاده برخی از افراد از این کودکان و بهرهجویی از آنهاست. بسیاری از کودکانکار به صورت تنهایی و یا با هم سنوسالان خود به کار مشغول هستند و والدین با آنها همراه نیست. بیشتر کودکانکار ( ۷۵ درصد ) با خانوادههایشان در ارتباط هستند و بیشتر وقتشان را به فروش اقلام کم بها ، واکس زدن کفش ، یا شستن ماشین ها میگذرانند تا کمبود درآمد خانواده را جبران کنند ۲۵ درصد دیگر با خانوادههایشان ارتباطی ندارند.(۲)
انواع کار کودک
کودکان به مشاغل مختلفی مشغول هستند که در زیر به شرح آنها میمپردازیم:
۱-برده داری: برده داری جایی است که یک نفر تحت مالکیت و مجبور به کار برای شخص دیگری است بدون اینکه هیچ نظری در مورد آنچه برای او اتفاق می افتد داشته باشد. بردگان از زمان دستگیری، خرید یا تولد بر خلاف میل خود نگهداری می شوند و اجازه خروج یا امتناع از کار را ندارند.
۲-قاچاق کودکان: تجارت غیرقانونی (خرید، فروش و جابجایی) کودکان برای کار یا استثمار جنسی است. کودکان به دلایل زیادی از جمله کار اجباری، فحشا و استخدام به عنوان کودک سرباز و متکدی قاچاق می شوند.
۳– اسارت بدهی: کار اجباری است، جایی که کار برای پرداخت وام هایی که مردم نمی توانند با پول یا کالا پرداخت کنند، مبادله می شود. به عنوان مثال، یک خانواده فقیر ممکن است فرزند خود را برای پرداخت بدهی خود به کسی تحویل دهد و آن کودک باید سال ها کار کند تا بدهی تسویه شود.
۴-رعیت: زمانی است که شخصی مجبور می شود در زمین متعلق به شخص دیگری زندگی و کار کند، اغلب با دستمزد کم یا بدون دستمزد.
۵-کار اجباری: زمانی است که کسی مجبور می شود برخلاف میل خود کار کند. به عنوان مثال، کودکان در درگیری های مسلحانه مجبور به جنگ یا کار به عنوان آشپز، باربر و پیام رسان هستند. این کودکان مورد آزار و استثمار قرار می گیرند و اغلب مجبور می شوند انسان های دیگر را بکشند یا معلول کنند.
۶-بهره کشی جنسی از کودکان (فحشا و نمایش های مستهجن):
استثمار جنسی عبارت است از بدرفتاری، سوء استفاده ویا سوء استفاده از شخصی برای منفعت و منفعت شخصی، از طریق درگیر کردن او در فحشا یا فعالیت جنسی تجاری. فحشا مبادله فعالیتهای جنسی با پول است. کودکان در سراسر جهان، دختران و پسران، مورد استثمار جنسی قرار میگیرند، توسط بزرگسالان برای رابطه جنسی استفاده میشوند یا در تصاویر جن*سی یا نمایش استفاده میشوند. آنها ممکن است برای ازدواج، فحشا یا بردگی خرید و فروش شوند، هم در کشورهای در حال توسعه و هم در کشورهای صنعتی.
این شکل از کار کودک عواقب جدی کوتاه مدت و بلند مدت دارد. کودکان در معرض خطر بالای آزار جسمی، سوء تغذیه و بیماریهای مقاربتی هستند. رهایی از این وضعیت برای کودکان بسیار دشوار است و مقابله با آنچه از نظر جسمی و روحی تجربه کرده اند برای آنها بسیار سخت است.
۷-دخالت کودکان در فعالیت های غیرقانونی، مانند تولید یا قاچاق مواد مخدر:
فعالیت های غیرقانونی فعالیت ها یا جرایم غیرقانونی هستند. تولید و قاچاق مواد مخدر یک فعالیت غیرقانونی است که اغلب کودکان را درگیر می کند. قاچاق تجارت غیرقانونی (خرید یا فروش) است. کودکان ممکن است این کار را برخلاف میل خود یا با این باور انجام دهند که این کار به آنها موقعیت و پول می دهد. کودکانی که مواد مخدر تولید میکنند یا قاچاق میکنند در معرض خطر زیاد سوء مصرف قرار دارند و بسیاری نیز در سنین پایین به مواد مخدر معتاد میشوند.
۸– سایر مشاغل: کودکان همچنین در جرایم دیگری که در قوانین ملی تعریف شده است، مانند خرید کالاهای مسروقه، دزدی از مغازه، سرقت، ربودن اتومبیل و دزدی دخیل هستند. آنها ممکن است با تهدید و خشونت مجبور شوند در فعالیتهای مجرمانه شرکت کنند، یا تحت فشار باشند تا برای بقای خود و خانواده خود پول بیابند. برخی از کودکان از طریق باندها یا به این دلیل که فکر می کنند این راهی برای جلب احترام است، درگیر جنایت می شوند.
کودکان در فعالیت های غیرقانونی اغلب در معرض خشونت قرار میگیرند که می تواند به شدت رشد ذهنی و جسمی آنها را تحت تأثیر قرار دهد. علاوه بر این، آنها ممکن است مهارت های اجتماعی خوبی نداشته باشند و به احتمال زیاد از افسردگی، اعتیاد به الکل و مواد مخدر و مشکلات هویتی رنج ببرند و به بزهکاران نوجوان تبدیل شوند.
علاوه بر کارهایی که در بالا ذکرشد، کارهای دیگری هستند که به سلامت، ایمنی یا اخلاق کودکان آسیب می رساند، کارهایی که می تواند به سلامت یا رفاه کودکان آسیب برساند و یا آنها را در معرض خطر قرار دهد.
این کار میتواند در یک محیط خطرناک باشد، مانند معدن، که در آن کودکان در معرض خطر مرگ یا جراحت بر اثر ریزش تونل، انفجارهای تصادفی یا ریزش سنگ هستند
بسیاری از انواع کارها از نظر جسمی برای کودکان مضر هستند، به خصوص زمانی که برای مدت طولانی انجام شوند. به عنوان مثال، کودکان ممکن است مجبور باشند در یک حالت خمیده بنشینند یا در فضاهای کوچک بخزند که می تواند باعث تغییر شکل، صدمات ستون فقرات و مشکل در راه رفتن مستقیم شود. این می تواند کارهایی مانند دوختن توپ فوتبال یا لباس، شکستن آجر و سنگ برای جاده سازی، ساختن چوب کبریت، خزیدن در معدن، ساخت آجر باشد. یا ممکن است دائماً به دلیل حمل بارهای بسیار سنگین خم شده باشند.
علاوه بر این، کودکان کار زمانی که در معرض انواع شرایط آب و هوایی (مانند آفتاب سوزان، باران شدید) قرار می گیرند، در کارهای خطرناک شرکت می کنند و ممکن است کفش یا لباس کافی نداشته باشند. آنها به راحتی می توانند به ذات الریه یا سایر بیماری ها مبتلا شوند.
کودکان همچنین در مواقعی که محیط کار غیربهداشتی، نور ضعیف و تهویه ضعیف باشد در معرض کارهای خطرناک قرار میگیرند. به خصوص زمانی که آب آشامیدنی تمیز، خدمات بهداشتی و مدارس در دسترس نباشد. در این شرایط کودکان بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری هستند. همه این نوع کارها در آموزش کودک اختلال ایجاد می کند، زیرا زمان و انرژی کودکان را میگیرد. لازم برای حضور در مدرسه را دارند. خانوادههای آنها برای زنده ماندن به دستمزد کمی که بچه ها میگیرند متکی هستند.(۳)
از دیدگاه سازمان ملل و صندوق حمایت کودکان سازمان ملل ( یونیسف ) کودکان کار را در 4 گروه مشخص می کند :
۱کودکان بیبضاعتی که روزها کار میکنند، شبها به خانهشان برمیگردند. برخی از آنان به مدرسه میروند و مجرم و بزهکار نیستند
۲- کودکانی که تا حدی مستقل و خودساخته هستند و ارتباط آنها با خانه در آستانه از هم گسستن است، حضور آنها در مدرسه نیز خاتمه یافته یا در حال خاتمه یافتن است، در ادامه هم بزهکاری و جرم آنان آغاز میشود
.۳- کودکان خانوادههایی که در خیابان زندگی و کار میکنند. وضعیت آنها با فقر گره خورده است. در هندوستان به آنها «ساکنان پیادهرو» گفته میشود و در امریکا به آنها کودکان خانوادههای بیخانمان اطلاق میشود.
۴- کودکانی که تماس خود را با خانواده قطع کردهاند و تمام وقت خود را در خیابان میگذرانند و کودکان خیابانی واقعی آنها هستند.
هر کودکی که شامل یکی از موارد بالا باشد، جز کودکانکار محسوب شده و شامل قوانین کودکانکار می شود. به طور کلی کودکان کار باید منطبق با دادههای علمی و تجربیات منطقی شناسایی و جمعآوری شوند، همچنین توانمندسازی آنان پس از جمعآوری بسیار حائز اهمیت است، به این دلیل که اغلب بعد از مدتی رها میشوند. در ضمن باید خانواده آنها نیز مورد شناسایی قرار گرفته و حمایت شوند و زمینههای لازم و ضروری ادامه تحصیل کودکانشان میسر و آسان شود و اگر والدین، بزهکار هستند نیز از طریق دستگاه قضایی با آنها برخورد لازم صورت گیرد. باید برای حمایت از خانوادههای کمبضاعت و همچنین برای پیشگیری از به کار گماردن فرزندانشان و هم خانواده کودکان کار برنامههایی تدارک دیده شود تا اتکای خانوادهها به کار کودک حذف شود. از جمله این روشها میتوان به نقش دولت و حمایت مالی در ابتدا اشاره کرد و در مرحله بعد ایجاد شغل با درآمد مناسب، تا احتیاجات آنها را در حد معمول و مناسب فراهم آورد، دولت و سازمانهای وابسته برای ایجاد شغل میتوانند به این خانوادههای فقیر وام کمبهره با اقساط بلندمدت اعطا کنند تا بتوانند شغل خانگی راهاندازی کنند. البته قبل از آن باید آموزشهای لازم و مناسب راهاندازی شغل به آنها داده شود تا در این راه موفق عمل کنند.(۴)
2 پاسخ
باسلام و عرض ادب ، خوشحال شدم از اینکه سازمانی است که باین عزیزان کمک
میکند، تا توانایی ها خودشون رو بچالش
بکشند..اما مشگل اول موارد تربیتی افراد
میباشد.پوزش میخام مدرسین شما چقدر
و در چه زمینه هایی تبحر دارن….بسیار مهم است که مدرس توانایی شناخت روحی افرادرا چگونه میشناسد و با انها دوست میشود…درهرحال کار نیکو وبزرگی
را انجام میدهید..موفق باشید..
سلام و دورد جناب ساجدی عزیز
تشکر از توجه و همراهی ارزشمندتون
باعث خوشحالی و افتخار ماست که مورد توجهتون قرار گرفته
یاران صبحرویش علاوه بر ریاضی و فارسی و علوم که به تنهایی برای آموزش کودکان کافی نیست آموزش مهارتهایی همچون مهارتهای فکری، مهارتهای ارتباطی،مهارتهای تصمیمگیری و کنشگری و مهارتهای حرفهای و کاربردی را دنبال میکند.
برای اطلاعات بیشتر لطفا با شماره ۰۹۱۲۸۹۷۷۰۱۰ در ارتباط باشین