امروزه کودکان بسیاری را در بخش‌های مختلف شهر مثل مترو، کنار زباله، سرچهارراه‌ها و… می‌بینیم که جرقه پرسشهای بسیاری را در ذهن ما رهگذران زنده می‌کنند: «این بچه‌ها از کجا آمده‌اند؟ پدرومادرشان چه کسانی هستند؟ آیا به دارودسته خاصی تعلق دارند؟ پول‌هایشان را می‌دهند به دست مافیا؟ بهترین کمک به این بچه‌ها چیست؟ ساختن مدرسه برای آن‌ها به معنی حمایت از کار کودک نیست؟ و… .» کتاب «طرد اجتماعی و نحوه مواجهه با کودکان کار در موقعیت واقعی خرید کالا و خدمات» کاری از پژوهشگران صبح‌رویش است و به قلم دکتر محمدمهدی یوسفی، سید محمدحسن داودی شمسی و محمدصادق محکی نوشته شده است. آن‌ها تلاش کرده‌اند تا در آن کتاب به پرسشهای بالا پاسخ دهند. نویسندگان اثر به خوانندگان دغدغه‌مند از ریشه‌های کار کودک می‌گویند؛ اینکه چه عواملی باعث می‌شوند که پدیده کودک کار شکل بگیرد؛ کمی به عقب برمی‌گردند و از تاریخچه مهاجرت عشایر به روستا و روستاییان از شهر می‌نویسند و از اینکه چطور سرنوشت آدم‌ها در گرو قدرت تطبیق‌پذیری با محیط تغییر می‌کند، می‌گویند. خلاصه که در این اثر پژوهشی به چالش‌های پیش‌ِ‌روی کودکان نان‌آور و آسیب‌پذیر اشاره می‌شود. چالش‌های فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، روحی‌وروانی، فیزیکی (کالبدی)، جسمی، بهداشت و درمان گریبانگیر چنین کودکانی است و وضعیت زیست این دسته از افراد جامعه را با دشواری مواجه می‌کند. کتاب به بیانی علمی و با نثری شیوا و همه‌فهم از نظر جامعه‌شناسان و پژوهشگران بهره می‌برد، مثلا تله محرومیت «رابرت چمبرز» نشانمان می‌دهد که چگونه کودک کار با قرار گرفتن در محرومیت‌های چندبعدی گیر می‌افتد و هر یک از محرومیت‌ها بر دیگری اثرگذارند یا «آمارتیا سن» فقر را فقط به کمبود درآمد محدود نمی‌کند، بلکه دامنه آن را تا انتخاب‌های فرهنگی و سبک زندگی فرد دربرمی‌گیرد و آن را فقر قابلیتی می‌داند. این کتاب درپنج فصل تدوین شده است و مهم‌ترین و کاربردی‌ترین بخش آن، بخش آخر کتاب است که به‌شیوه کارگاهی به خوانندگان آموزش می‌دهد تا در موقعیت‌های گوناگون چگونه با این کودکان رفتار کنند. از نکات کلیدی که در کتاب مطرح شده به این شرح است: توهین‌نکردن به کودک حین کار و حفظ عزت نفس، نداشتن رفتار ترحم‌آمیز با کودک و حفظ عزت‌نفس، نادیده‌نگرفتن کودک در موقعیت نخریدن کالا، صحبت با کودک در فرصت و جایگاه برابر، مواجهه با کودک به‌عنوان کاسب، تامین نیاز اساسی کودک در وضعیت بحرانی (با رعایت عزت نفس)، صدقه‌ندادن به کودکانی که تکدی‌گری می‌کنند، طبیعی‌رفتارکردن در مواجهه با کودکان کار، کمک به کودکان تا اهمیت موضوع هزینه فایده را درک کنند و… . در ذیل هر عنوان از موارد بالا مثال‌هایی ساده، خودمانی و واقعی آمده است تا شهروندان بدانند در هر موقعیت با این کودکان چگونه برخورد کنند. خواندن این کتاب به جامعه‌شناسان، فعالان حوزه کودک، مددکاران اجتماعی، روانشناسان و همه شهروندان دغدغه‌مند و نوع‌دوست توصیه می‌شود. علاوه بر تهیه این کتاب، صبح‌رویش هر از گاهی برای شهروندان کارگاه نحوه رفتار با کودکان کار را در سالن محله باغ آذری واقع در خیابان جواد زارعی برگزار می‌کند. برای تهیه کتاب با شماره 09128977010 درارتباط باشید و برای شرکت در کارگاه به این لینک مراجعه کنید.
